Transformatör Nedir? Ne İşe Yarar?

Transformatör nedir? Konusuna açıklık getirebilmek için, elektrik akımı ile ilgili bazı bilgilere ihtiyaç duyulur. Transformatör halk arasında trafo olarak bilinir. AC sistemlerinde, elektriğin manyetik indüksiyon ile dönüştürülmesi ve aktarılması için transformatörlerden faydalanılır.

Transformatörlerin dahil olduğu sistemde iki veya daha çok devre bağlantısı bulunabilir. Transformatörler sayesinde frekans değeri değiştirilmeden akımdaki değerlerin değiştirilmesi mümkündür.

Transformatör nedir? Konusuna, elektronik ve elektrik sistemlerinin bir elamanıdır şeklinde cevap vermek mümkün. Çünkü üstlendiği görev açısından bakıldığında, elektrik ve elektronik sistemlerin var olduğu tüm durumlarda, transformatörler mutlaka sisteme dahil olurlar.

Transformatör Özellikleri

Özellikleri hakkında bilgi edinildiğinde transformatör nedir? Net yatın verilebilir. İletkenden elektrik enerjisini alan transformatörler, diğer alana manyetik akımla elektrik enerjisini iletirler. Nüve ve iki adet bobinden oluşan transformatörler, nüvede bulunan bobinlere gerilim uygulanması ile manyetik akı meydana getirir.

İki bobin arasında ki gerilim manyetik alan oluşturur. Bu sayede diğer bobin veya bobinlere enerji aktarımı sağlanır. Transformatörlerde hareketli parça bulunmaz ve çıkış sarım sayısı, giriş sarım sayısı değerlendirilir. Çıkış sarım sayısının giriş sarım sayısından fazla olması durumunda, çıkış gerilimi giriş geriliminden yüksek olur.

Transformatör Çeşitleri Nelerdir?

AC sistemin varlığı durumunda transformatör nedir? Konusunda araştırma yapılması fayda sağlayacaktır. Çünkü DC sistemlerde transformatörler kullanılamaz. Transformatörlerin dahil olduğu elektrik devrelerinde, bobinler arasındaki gerilim akım ile ters orantılıdır.

Transformatör ne işe yarar? Konusuna açıklık getirmek için, çeşitlerinin incelenmesi gerekir. Transformatörler faz sayısı, çalıştığı ortam ve nüve çeşitlerine göre çeşitlilik gösterir.

Nüve çeşidine göre;

• Dağıtılmış tip transformatörler,
• Mantel tip transformatörler,
• Çekirdek tipi transformatörler türünden farklılık gösterir.

Dağıtılmış tip sistemlerde nüveler + biçiminde şekillenmiştir. Her bir nüvede 4 ayak vardır ve sargılar orta bacakta bulunur. Mantel tip sistemler genellikle alçak gerilimli devrelerde kullanılır ve sargılar orta bacakta yer alır. Çekirdek tipi transformatörlerde sargı yalıtımları daha kolay gerçekleştirilir. Nüve kesitleri her durumda aynı özelliği gösterir ve bu tür transformatörler çok yüksek gerilim devrelerinde tercih edilir.

Kullanım alanına göre transformatörler, ölçü, yükseltici, izalasyon ve alçaltıcı transformatörler olarak çeşitlenirler. Bunlardan şarj amaçlı kullanılan alçaltıcı transformatörler en yaygın olarak kullanılanlardır.

Çalıştığı ortama göre transformatörler tek fazlı ve çok fazlı olarak sınıflandırılırlar. Elektronik sistemlerde genellikle beta transformatör çeşitleri tercih edilir. Bu tür sistemler yağlı olup kapalı sistem oluşturdukları için, dış ortam değişkenliğinden de etkilenmezler.

Transformatör Yapısı

Transformatörler, pirmary, secondary ve nüveden oluşur. Sekondary bölümünde iki sargı yani bobin yer alır. Sargılar demir levhalar üzerinde yer alıyorsa, demir çekirdekli trafo olarak isimlendirilir. Sargılar yalıtkan çekirdeğe sarılmışsa hava çekirdekli trafo olarak isimlendirilir. Transformatörlerde saç göbek ve bobinler olmak üzere iki ana bileşen bulunur.

Saç göbek yalıtılmış fuko akımlarını önleyici silisyumla kaplanmıştır. Sistemde bobinler, alternatif akım uygulandığı bobin grubu ve alternatif akımın uygulandığı bobin grubu olmak üzere iki bağımsız bölümden oluşur. Sistemde bulunan sargıların izole edilebilmesi için, plastik maddeler, çeşitli yağlar, pres bant, mika, kağıt, pertinaks gibi yalıtkanlar kullanılır.

Transformatör Kullanım Amacı

Transformatörlerin kullanım amacı açıklandığında, transformatör nedir? Konusu daha kolay açıklanabilir. Transformatörler AC elektrik devresinden aldığı elektrik akımını, akım ve gerilimi yükseltmek, düşürmek için kullanılır.

Ayrıca elektrik akımının dağıtılmasında da önemli rol oynar. Ayrıca sistemde oluşabilecek dalgalanmaları da önleyebilme kabiliyetine sahiptir. İki veya daha fazla elektrik devresi arasında elektromanyetik indüksiyon bağlantısını sağlar.

Transformatör Nerelerde Kullanılır?

Transformatörler kendi başlarına elektrik akımı üretemezler, sisteme dahil edilebilmesi için mutlaka elektrik akımına ihtiyaç duyarlar. Transformatör nedir? Konusuna cevap bulmak için, biraz elektrik, biraz da elektronik bilgisine ihtiyaç duyulur.

Bazı durumlarda elektrik üretim kaynağından alınan akım ve gerilim doğrudan kullanılamayabilir. Bu gibi durumlarda oluşabilecek dalgalanmaların önüne geçmek, gerilimi ve akımı sabit tutmak için sisteme transformatörlerin dahil edilmesi gerekir.

Bunun en güzel örneğini enerji nakil hatlarında görebiliriz. Ayrıca bir sistem dahilinde kullanılan elektrik akımlarının düşük akımlarla kullanılması gerekebilir. Bu gibi durumlarda da transformatörler akımın düşürülmesi gibi rol oynar. Günlük hayatta kullanılan şarj cihazları, elektronik sistemlerde kullanılan transformatörler de bu amaçla kullanılır.

Sık Sorulan Sorular

Transformatörler Hangi Alanlarda Kullanılır?

Elektronik içerikli makalelerde transformatör nedir? Konusuna geniş yer verilir. Elektrik akımının var olduğu durumlarda ve elektronik tüm sistemlerde transformatörler kullanılır. Enerji nakil hatları, elektronik devreler, elektrik enerjisi üretim sahaları yaygın olarak kullanıldığı alanlardır.

Transformatör Çalışma Prensibi Nedir?

Transformatörler primer sargılara alternatif gerilim uygulanmasıyla, oluşan manyetik alanda nüve üzerinde devrenin tamamlanması prensibi ile çalışır. Manyetik alanın yönü ve şiddeti değişiklik gösterebilir. Primer ve sekonder sargılar üzerinde elektrikle ilgili bir bağ bulunmaz. Bu sayede akım ve gerilim indüklenmiş olur.

Transformatör Neyi Dönüştürür?

Transformatörlerde bulunan sarım sayısı sayesinde, sistemde akım ve gerilim şiddeti dönüştürülür.

Transformatör Ve Trafo Aynı Şey Mi?

Transformatörler çoğu zaman trafo olarak isimlendirilirler. Her ne kadar farklı sistemler için trafo sözcüğü kullanılsa da, her iki sözcük arasında herhangi bir farklılık bulunmaz.

Sonuç

Günlük hayatta kullanılan birçok elektrikli ve elektronik cihazlarda, dahili veya harici transformatörler kullanılır. Bu tür cihazlarda kullanılan harici olarak kullanılan transformatörlerin dahil edildiği şarj cihazları ve enerji aktarım sistemlerinin, sisteme uygun olması durumunda uzun süre kullanılabilirler. Aksi durumlarda bu tür cihazların çalışması veya sağlıklı bir şekilde işlevini yürütmesi mümkün olmaz.

Elektronik cihaz kullanıcılarının transformatör nedir? Konusunda gelişmiş bilgiye sahip olmaları beklenemez. Ancak her kullanıcı cihazına uygun şarj cihazı kullanmak durumundadır. Bu tür cihazlarda yaşanan sorunların çoğunluğu, cihazlara uygun transformatörlerin kullanılmamış olmasından kaynaklanır.

1984 yılından beri elektronik sektöründe hizmet veren Merter Elektronik, uydu sistemleri ve elektronik yedek parça tedarikinde öncülük etmektedir. Elektronik sistem transformatörlerinde güvenli kaynak arayışında bulunan ziyaretçiler, merterelektronik.com web sayfasını ziyaret ederek istedikleri ürüne kısa sürede erişim sağlayabilirler.